Vanaf vandaag zetten de politiekorpsen Zeeland & Midden en West Brabant, Brabant Zuid-Oost en -Noord, Kennemerland en drie teams van Amsterdam-Amstelland de spijkermat in. Binnen die regio’s zijn 144 noodhulpauto’s daarmee uitgerust. De proef duurt een jaar en wordt afgesloten met een evaluatie.

Daarna volgt een besluit of de spijkermat landelijk wordt ingevoerd. Districtschef Fred Stegman van de politieregio Midden en West Brabant heeft vanmorgen, woensdag 4 juli 2012, in het regiokantoor de aftrap gegeven van de pilot. De bijeenkomst werd afgesloten met een demonstratie.

Politiechef Fred Stegman:"Achtervolgingen leveren vaak gevaarlijke situaties op in het verkeer. Niet alleen voor de vluchtende personen en de agenten maar ook voor de overige verkeersdeelnemers. Door een spijkermat bij een achtervolging in te zetten kunnen we de verdachte(n) op een veilige en adequate wijze aanhouden. Daarnaast kan de spijkermat bij statische verkeerscontroles voorkomen dat er een gevaarlijke achtervolging ontstaat. Verder kunnen we bij een heterdaadsituatie, denk aan een inbraak in een bedrijfspand, een mogelijke vluchtroute onder controle houden".

Inzet spijkermat
De politie wordt regelmatig geconfronteerd met criminelen die bijvoorbeeld na een overval of een ander misdrijf proberen te ontkomen aan hun aanhouding. Ook kan het gaan om bestuurders die onder invloed van drank of drugs aan een controle proberen te ontstappen. Bij de achtervolging daarvan ontstaan vaak, mede vanwege de hoge snelheden, gevaarlijke situaties. In deze gevallen kan een spijkermat op de-escalerende wijze worden ingezet, waardoor het voertuig en de vluchtende personen op een veilige gecontroleerde manier gedwongen worden om snelheid te verminderen waarna de aanhouding kan volgen.

De spijkermat is echter daarnaast een middel dat in voorkomende gevallen, bijvoorbeeld tijdens een grootschalige verkeerscontrole of roadblockactie ook preventief kan worden ingezet, waarmee wordt voorkomen dat een voertuig kan weg c.q. doorrijden. Ook bij het aantreffen van een heterdaadsituatie kan de spijkermat worden gebruikt om een eventuele vluchtroute onder controle te houden.

Proportionaliteit
De inzet van de spijkermat is in een protocol vastgelegd. Belangrijke afwegingen voor een eventuele inzet zijn: het soort delict, de bekendheid van de identiteit van de dader(s), het acute gevaar en de inbreuk op de rechtsorde. De officier van dienst of de centralist op de Gemeenschappelijk Meldkamer neemt het besluit of de spijkermat ingezet mag worden.

De politieman ter plaatse bepaalt vervolgens of de locatie en de omstandigheden geschikt zijn om de spijkermat veilig te gebruiken. Het middel wordt ingezet tegen bestuurders van voertuigen die weigeren te stoppen nadat de politie daartoe bevel heeft gegeven. De bestuurder moet natuurlijk eerst de kans krijgen om aan het stopteken gehoor te geven.

Werkwijze
De spijkermat wordt over de weg gelegd of gegooid. Zodra een voertuig over de spijkermat rijdt, wordt het kunststof ingedrukt en dringen de spijkers in de banden van het voertuig. De spijkers zijn holle buisjes, de lucht in de banden loopt langzaam leeg. Het voertuig blijft onder controle maar doordat de banden langzaam leeglopen, wordt de bestuurder gedwongen snelheid te verminderen.

De agenten die de spijkermatten mogen gebruiken, hebben een training gekregen. Zij zijn daardoor in staat de spijkermat op een veilige en proportionele wijze in te zetten. Daarvan wordt altijd een geweldsrapportage opgemaakt.

Evaluatie
De pilot spijkermatten wordt uitgebreid geëvalueerd. Naar verwachting zal het verslag daarvan eind 2013 beschikbaar zijn.