Eigenlijk zou iedereen het moeten weten: sinds 1 januari 2005 is er een algemene identificatieplicht ingevoerd in Nederland voor iedereen van 14 jaar en ouder. Als de politie er om vraagt, moet iedereen van 14 jaar of ouder zijn of haar identiteitsbewijs(ID-bewijs) kunnen tonen.

Ik kan geen ID tonen, wat nu?
Stel dat een politieagent u naar uw ID-bewijs vraagt en u kunt deze niet tonen? Wat gebeurt er dan? Stel dat u een strafbaar feit hebt gepleegd en u kunt geen ID-bewijs tonen?

In dat geval wordt u meegenomen naar het politiebureau, waar uw identiteit wordt vastgesteld.
 
Nieuwe werkwijze
In het verleden controleerde de politie de identiteit aan de hand van gegevens die mensen zelf opgaven. Dit had als nadeel dat mensen een valse naam konden opgeven. Hierdoor kon het voorkomen dat mensen die niets hadden gedaan, werden aangesproken op strafbare feiten die ze gepleegd zouden hebben. Alleen maar omdat een vreemde hun naam en dus hun identiteit had gebruikt. Erg lastig en vervelend.
 
Nu wordt uw identiteit vastgesteld met behulp van uw identiteitsbewijs en eventueel door het maken van een foto en door het digitaal afnemen van vingerafdrukken. Uw gegevens worden dan opgeslagen en er wordt gecontroleerd of ze al voorkomen in de politiebestanden. Deze manier van werken maakt identiteitsfraude bijna onmogelijk.
 
De basis voor deze huidige manier van identiteitsvaststelling ligt in de Wet WIVVG (Wet identiteitsvaststelling verdachten, veroordeelden en getuigen). Tot nu toe is de nieuwe werkwijze toegepast op verdachten die in ingesloten kunnen worden vanwege de ernst van de verdenking. Dit wordt ook wel ‘in voorlopige hechtenis’ genoemd.
Nu gaat de politie ook met deze aanpak van start bij alle personen die als verdachte in aanraking komen met de politie. Ook als er twijfel is over de identiteit van aangehouden verdachten kan de politie de nieuwe werkwijze met foto en vingerafdruk toepassen. Daarvoor worden speciale werkplekken met een zogenaamde ID zuil ingericht op verschillende politiebureaus in de regio’s.
 
 
Verdachten kunnen hun identiteit niet meer verhullen
Waarom is dat wat hierboven staat nu nodig? Het betekent veel voor de veiligheid in Nederland. Verdachten kunnen hun identiteit niet verhullen. Ook kunnen ze zich, door de nieuwe manier van identiteitsvaststelling, niet meer verschuilen achter de identiteit van een ander. De nieuwe manier van werken draagt bij aan een veiliger Nederland. Criminelen kunnen immers geen gebruik meer maken van valse identiteiten en zo bijvoorbeeld een deel van hun straf ontlopen.
 
Identiteitscontrole alleen met een reden
Het is niet verplicht om een identiteitsbewijs (paspoort, rijbewijs of ID-kaart) bij u te hebben. Wanneer de politie er om vraagt, moet u het wél kunnen tonen. De identificatieplicht geeft de politie niet de bevoegdheid zonder reden mensen aan te houden om hun identiteit te controleren. Het verzoek om identificatie moet nodig zijn voor de uitvoering van de taken van de politie. Situaties waarin dit mag zijn bijvoorbeeld:
•           verkeerstoezicht (bijvoorbeeld als u door rood licht rijdt);
•           handhaving van de openbare orde (de veiligheid is in het geding);
•           opsporing van strafbare feiten.
 
Als u géén origineel en geldig identiteitsbewijs kunt of wilt tonen, bent u strafbaar. U loopt dan het risico dat u wordt meegenomen naar het politiebureau. Hier wordt uw identiteit alsnog vastgesteld. Ook bestaat de kans dat u wordt aangehouden en een boete krijgt. Dit kost tijd en dat is erg vervelend voor u.